نوشته بلاگ

آربیتروم چیست؟ راه‌حل لایه دو برای رفع مشکلات اتریوم

آربیتروم برای حل دو مشکل بزرگ اتریوم یعنی کارمزد زیاد و سرعت تراکنش پایین ساخته شده است.

یکی از راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری اتریوم، آربیتروم نام دارد و هدف آن افزایش چند برابری زمان تراکنش و کاهش کارمزد روی بلاک چین اتریوم است.

شبکه‌ی اتریوم مزایای زیادی دارد، غیرمتمرکز است، زبان قراردادهای هوشمند آن برای توسعه‌دهندگان ارزهای دیجیتال شناخته شده است و خانه‌ای برای امورمالی غیرمتمرکز(دیفای) است. بااین‌حال اتریوم کند و پرهزینه است و اگر کاربران به سایر بلاک چین‌ها مانند سولانا یا فانتوم مهاجرت نکنند، به همین شیوه باقی خواهد ماند. البته امکان دارد در چند سال آینده با ظهور اتریوم 2، این مشکلات رفع شود.

تا آن زمان، راه‌حلی دیگر نیز وجود دارد: راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری، این قطعات نرم‌افزاری که روی لایه‌ی اصلی بلاک چین سوار می‌شوند، سرعت را افزایش می‌دهند. یکی از این راه‌حل‌ها است و به محلی محبوب برای انجام تراکنش‌های کاربران اتریوم تبدیل شده است.

مزایای آربیتروم چیست؟

ارزان و سریع است و تمامی اطلاعات تراکنش را به بلاک چین اصلی اتریوم بازپس می‌فرستند. اگرچه اتریوم در هر ثانیه تنها ۱۴ تراکنش را پردازش می‌کند، آربیتروم به ۴۰ هزار TPS (تراکنش در ثانیه) رسیده است. همچنین تراکنش‌های اتریوم چندین دلار هزینه دارند، اما این مقدار در آربیتروم حدود ۲ سنت است.

علاوه بر ویژگی‌های گفته شده، از ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی می‌کند، یعنی توسعه‌دهندگان دیفای می‌توانند اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (دَپ) خود را با آربیتروم یکپارچه‌سازی کنند، بدون آن‌که نیاز به تغییرات زیادی داشته باشند. همچنین آربیتروم دارای ماشین مجازی خود با نام ماشین مجازی آربیتروم (AVM) است.

آربیتروم توسط شرکت آفچین لَبز (Offchain Labs) ساخته شده است. این شرکت در اواخر ۲۰۲۱ حدود ۱۲۰ میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری کرده است.

آربیتروم چگونه کار می‌کند؟

سازندگان در مستندات خود گفته‌اند که تصویر زیر، مهم‌ترین شکل برای درک طرز کار آربیتروم است:

به زبان ساده، افراد و قراردادهای هوشمند از بلاک چین آربیتروم می‌خواهند که با قرار دادن تراکنش‌ها در ورودی زنجیره (inbox)، کاری انجام دهد. سپس آن‌ها را پردازش کرده و رسید تراکنش را در خروجی (output) قرار می‌دهد. اینکه آربیتروم چگونه آن تراکنش را پردازش کند و چگونه حالت زنجیره (chain state) را تعیین کند، توسط تراکنش‌ها در ورودی تعیین می‌شود.

درحال‌حاضر تراکنش‌های اتریوم را ازطریق روشی به نام رول آپ خوش‌بینانه انجام می‌دهد و تراکنش‌ها را قبل از گزارش دادن به اتریوم، روی ساید چین یا همان زنجیره‌ی جانبی پردازش می‌کند.

آپتیمیستک رول آپ (Optimistic rollup) چیست؟

رول آپ (rollup) که به معنای جمع کردن و فشرده کردن است، این روش نوعی تکنیک فشرده‌سازی تراکنش‌ها در بلاک‌چین است که در طی آن دسته‌های تراکنش به‌هم فشرده‌شده (رول آپ شده) و به یک تراکنش تبدیل می‌شوند. مزیت این روش این است که بلاک چین به جای چندین تراکنش، تنها یک تراکنش یعنی تراکنش رول آپ شده را پردازش می‌کند، این کار باعث صرفه‌جویی در زمان و کارمزد تراکنش می‌شود.

حال «آپتیمیستیک رول آپ» به معنی انباشته کردن خوشبیانه است، در این روش فرض می‌شود که تراکنش‌های درون رول آپ معتبر هستند. اگر یکی از تأییدکنندگان تراکنش در مورد یکی از تراکنش‌ها شک داشته باشد، می‌تواند آن را ازطریق مکانیسم حل اختلاف قابل‌بررسی کند. رول آپ‌های خوش‌بینانه با «رول‌آپ‌های دانش صفر (zero knowledge)» تفاوت دارد زیرا در دانش صفر، تراکنش‌ها قبل از اضافه شدن به رول آپ، مورد اعتبارسنجی قرار می‌گیرند.

رول آپ‌های خوش‌بینانه‌ی آربیتروم روی زنجیره‌ای جانبی و اختصاصی انجام می‌گیرند. زنجیره‌ی جانبی یا سایدچین، بلاک چینی است که به زنجیره‌ی اصلی متصل است، در این مورد، آربیتروم به اتریوم متصل است. آربیتروم دسته‌های تراکنش‌ها را جمع‌آوری می‌کند و آن‌ها را روی زنجیره‌ی جانبی پردازش می‌کند، سپس داده‌های تراکنش را به اطلاع دفترکل بلاک چین اتریوم می‌رساند.

ادعا دارد تمامی تراکنش‌هایی که از این طریق انجام گرفته‌اند دارای «تضمین AnyTrust» هستند، زیرا تمامی تاییدکنندگان در مورد اعتبار تراکنش‌های یک بلوک با هم توافق دارند. تأییدکنندگان قبل از انجام تراکنش‌ها باید اتر استیک کنند، از این طریق با وسط گذاشتن پول، به صادقانه عمل کردن، ترغیب می‌شود.

همانند بسیاری از بلاک چین‌ها، گره‌های فردی می‌توانند در زنجیره‌ی آربیتروم مشارکت کنند. گره‌های تأییدکننده، وضعیت زنجیره را رصد می‌کنند، و فول نودها نیز به تجمیع تراکنش‌ها در لایه‌ی یک، کمک می‌کنند. تجمیع‌کننده‌هایی که به تأیید تراکنش‌ها در لایه‌ی یک کمک می‌کنند، درمقابل اتر پاداش می‌گیرند، همچنین بقیه کارمزد تراکنش میان مشارکت‌کنندگان در شبکه از جمله تأییدکنندگان تراکنش، تقسیم می‌شود.

آیا آربیتروم توکن بومی دارد؟

برخلاف سایر شبکه‌های رول آپ مانند لوپرینگ یا بوبا دارای توکن نیست. آفچین لبز ادعا می‌کند که شبکه‌ی آربیتروم نیازی به توکن ندارد زیرا تمامی تراکنش‌های این سایدچین با اتر انجام می‌شود.

در تعدادی از صرافی‌های غیرمتمرکز مانند سوشی سواپ، کِرو، آبراکاداربرا تجمیع شده و قابل استفاده است. طبق اطلاعات به‌دست‌آمده از L2BETA، در هنگام نوشتن این مقاله ارزهای دیجیتال به ارزش ۳.۷۵ میلیارد دلار در قراردهای هوشمند آربیتروم قفل شده‌اند و ظاهراً حجم بسیار زیادی از این دارایی قفل‌شده به صرافی غیرمتمرکز سوشی سواپ مربوط می‌شود.

بلاک چین آربیتروم با نام Arbritrum One، در فاز بتای شبکه‌ی اصلی است و به توسعه‌دهندگان سطوحی مختلف از کنترل روی سیستم می‌دهد. آفچین لبز تصمیم دارد زمانی که پروژه به اندازه‌ی کافی نیرومند شد، این کنترل‌ها را از بین ببرد.

چگونه از آربیتروم استفاده کنیم؟

از آربیتروم می‌توان در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی مانند آوه، 1inch، گنوسیس سِیف یا به‌طور مستقیم از بریج آربیتروم استفاده کرد.

ابتدا باید شبکه اتریوم را به کیف پول خود اضافه کنید، برای این کار وارد وب‌سایت chainlist شوید، سپس کیف پول خود را به این وب‌سایت متصل کنید و شبکه‌ی آربیتروم را انتخاب کنید تا این اطلاعات این شبکه به کیف پول شما اضافه شود.

برای استفاده از بریج آربیتروم ابتدا باید کیف پولی Web3 مانند متامسک را به شبکه متصل کرد و سپس دارایی‌ها را به شبکه‌ی انتقال داد، این کار معمولاً حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.

آینده‌ی آربیتروم

هدف آربیتروم حذف ویژگی زنجیره‌های AnyTrust است، زنجیره‌ی فرعی که اعتماد را قربانی کارمزد کمتر و سرعت بیشتر می‌کند. همچنین Offchian Labs تصمیم دارد در آینده کنترل کامل پروژه را ازطریق دائو به کاربران منتقل کند.