نوشته بلاگ

زباله‌ی فضایی که به ماه سقوط می‌کند یک قطعه موشک چینی است

زباله‌ی فضایی که به ماه سقوط می‌کند یک قطعه موشک چینی است :

در حالی که پیش از این تصور می‌شد زباله‌ی فضایی که در حال سقوط به ماه است یک بخش از موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس باشد، اکنون بررسی‌های تازه نشان می‌دهد که به احتمال زیاد یک بخش از موشک چینی لانگ مارچ در نیمه‌ی اسفند با ماه برخورد خواهد کرد.

طبق به‌روزرسانی اعلام شده از سوی ستاره‌شناس «بیل گری» (Bill Gray) که نرم‌افزار «پروژه‌ی پلوتو» (Project Pluto) را برای ردیابی اجرام نزدیک زمین نوشته است، جسمی که در مسیر برخورد با ماه قرار دارد، یک مرحله موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس رها شده نیست، بلکه یک موشک چینی «لانگ مارچ ۳سی» (Long March 3C) است.

این جرم هم‌اکنون WE0913A نام دارد و در هر صورت، مسیر محاسبه شده برای آن همچنان صحیح است و باید در ۴ مارس ۲۰۲۲ (۱۳ اسفند ۱۴۰۰) حدود ساعت ۱۲:۲۵ ساعت هماهنگ جهانی (۱۵:۵۵ به وقت تهران) به نیمه‌ی دورتر ماه برخورد کند.

شناسایی اولیه‌ی اشتباه WE0913A در سال ۲۰۱۵ و پس از اینکه موشک اسپیس‌ایکس ماهواره‌ی «رصدخانه آب‌وهوای فضای ژرف» (Deep Space Climate Observatory) یا «دیسکاور» (DSCOVR) را به مدار زمین رساند، انجام شد. این استاندارد است که مراحل مختلف موشک پس از تزریق محموله در فضا رها شوند. به‌طور کلی، آن‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در نهایت از مدار خارج شوند و در هنگام ورود مجدد به جو زمین، بسوزند.

WE0913A اولین بار در سال ۲۰۱۵ مشاهده شد و در ابتدا تصور می‌شد که یک سیارک است. گری پس شناسایی متوجه شد که این جرم دو روز پس از پرتاب مأموریت دیسکاور از کنار ماه گذشته است و بنابراین این دو رویداد را به هم مرتبط دانست.

زمانی که گری متوجه شد WE0913A قرار است با ماه برخورد کند و خبر این موضوع منتشر شد، دانشمند متوجه اشتباه موجود در این زمینه شد. «جان جورجینی» (Jon Giorgini) در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا، که فضاپیماهای فعال را ردیابی می‌کند، متوجه شد که مدار دیسکاور آن را به نزدیکی ماه نمی‌رساند. این رویکرد، پرسش‌هایی را درباره‌ی اینکه چگونه موشک دو روز پس از پرتاب از مدار ماه گذشته است، ایجاد کرد.

زباله‌ی فضایی که به ماه سقوط می‌کند یک قطعه موشک چینی است : گری توضیح داد: «اگر مرحله‌ی دوم موشک درست از کنار ماه بگذرد، در حالی که دیسکاور در قسمت دیگری از آسمان بوده است، کمی عجیب خواهد بود. همیشه مقداری جدایی بین پرتابگر و محموله وجود دارد اما این میزان به‌طرز مشکوکی بزرگ بود.»

با اعلام جورجینی، گری به محاسبات اولیه‌ی خود بازگشت و متوجه شد که بعید به‌نظر می‌رسد که این زباله‌ی فضایی، یک مرحله از موشک اسپیس‌ایکس باشد. او توضیح داد: «من باید پیش از این به چیزهای عجیبی درباره‌ی مدار WE0913A توجه می‌کردم. برای نمونه با فرض مانور ندادن پرتابگر پیش از پرواز به سوی ماه، در مداری عجیب به دور زمین بوده است. در بالاترین نقطه‌ی خود (اوج) نزدیک مدار ماه خواهد بود و در پایین‌ترین نقطه (حضیض) حدود یک‌سوم آن فاصله خواهد داشت. من انتظار داشتم که حضیض نزدیک سطح زمین باشد اما بسیار بلند به‌نظر می‌رسید.»

با تردیدهای تازه، او به داده‌های موجود بازگشت تا ماهیت واقعی این جرم را روشن کند. بدین ترتیب به جرمی به نام ۲۰۱۴-۰۶۵B، مرحله‌ی بوستر موشک Long March 3C که برای پرتاب مأموریت «چانگ‌ای ۵-تی۱» (Chang’e 5-T1) چین به ماه استفاده شده بود، برخورد کرد. این مأموریت در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۴ (۱ آبان ۱۳۹۳) پرتاب شد و در ادامه مرحله‌ی تقویت‌کننده‌ی رها شده از موشک، ناپدید شده بود.

گری مسیر پرواز به سوی ماه را پس از پرتاب محاسبه کرد و دریافت که WE0913A در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۴ (۶ آبان ۱۳۹۳) در کنار مدار ماه پرواز کرده است؛ ارتفاعی که برای انتقال فضاپیما به ماه انتظار می‌رود. به گفته‌ی او با برون‌یابی داده‌ها، این دقیقا با زمان پرتاب و مسیر موشک لانگ مارچ ۳سی مطابقت دارد و شواهدی مستند ارائه می‌دهد.

او تأکید کرد: «اما من آن را به‌عنوان شواهدی نسبتا قانع‌کننده درنظر می‌گیرم و بنابراین متقاعد شده‌ام شیئی که قرار است در ۱۳ اسفند به ماه برخورد کند، در واقع مرحله‌ای از پرتابگر مأموریت چانگ‌ای ۵-تی۱ است.»