نوشته بلاگ

آیا گوگل کلاد قابل اعتماد است؟

وقتی در هفتم دسامبر 2021 سیستم کلاد آمازون دچار اختلال شدید شد مجموعه‌ای شرکتهای مختلف که سرویسهایشان روی این سرورها قرار داشت از کار افتادند از جمله دیزنی، نتفلیکس و تیکت‌مستر.

تنها شرکتی که از این قطعی وب سرویسز آمازون خوشحال شد گوگل بود. گوگل هرچند ارایه دهنده سرویسهای عمومی متنوعی به صورت کلاد برای کاربران عمومی است اما سالهاست به همراه مایکروسافت در حوزه کلاد دنباله رو و رقیب آمازون به شمار میروند.

صنعت کلاد به سرعت در جهان در حال رشد است و یکی از مهمترین شاخصهای مورد رقابت در این عرصه اعتماد پذیری ( Realiability) است

توماس کوریان رییس بخش کلاد گوگل می‌گوید زیرساخت‌های حوزه کلاد گوگل بسیار اعتمادپذیری بیشتری نسبت به رقبا برای مشتریان ایجاد می‌کند. با این حال راهی برای تخمین صحت چنین ادعایی در حوزه کلاد بسیار سخت است.

به اعتقاد کارشناسان اندازه گیری میزان قطعی سرویسها تقریبا غیر ممکن است چراکه اندازه و نوع سرویسهایی که این شرکتها ارایه می‌دهند متفاوت است و فاکتورهای پیچیده‌ای ممکن است منجر به قطعی شود.

کوری کویین اقتصاددان حوزه کلاد در شرکت داکبیل گروپ که با شرکتها در زمینه کاهش هزینه‌های سرویسهای ابری آمازون (AWS) کار می‌کند می‌گوید: آمازون و گوگل در زمینه اعتمادپذیری شانه به شانه هم حرکت می‌کنند. به گفته وی مایکروسافت آژور ( سرویس کلاد مایکروسافت ) به دلیل قطعی‌های بزرگ در سال 2020 پشت سر این دو قراردارد. ( یک سخنگوی مایکروسافت مدعی است که این شرکت در زمینه اعتماد پذیری در حوزه کلاد در بالاترین سطح این صنعت قرار دارد و به مشتریان بابت قطعی سرویهایشان خسارت پرداخت می‌کند)

در حال حاضر گوگل هم مشکلات و چالشهای زیادی در این زمینه دارد. وقتی این شرکت برای نخستین بار یک سیستم جهانی  دیتاسنتر را راه‌اندازی کرد هدفش این بود که سرویسهای خودش را روی این سرورها مستقر کند. از این رو زیرساختهای گوگل برای سرویسهایی چون سرچ گوگل، ایمیل و استریم ویدیو در سراسر جهان به خوبی بهینه شده بود.

رشد صنعت کلاد

صنعت کلاد در طی سالهای اخیر چنان بزرگ شده که هر بازیگری در این صنعت را با رشد قابل توجه روبه رو کرده است. تخمین‌های IDC حاکی است که بازار کلاد تا سال 2025 سالانه 30 درصد رشد می‌کند و به بازاری 400 میلیارد دلاری می‌رسد.

بر اساس گزارش گارتنر در سال 2020 آمازون 41 درصد بازار کلاد عمومی را در اختیار داشت و بعد از آن آمازون با 20 درصد و گوگل با 6 درصد قرار داشتند. این اعداد به این معنی نیست که گوگل در این زمینه بد عمل کرده، تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند که درآمد بخش کلاد گوگل در سال جاری به 26 میلیارد دلار می‌رسد که چهار و نیم برابر درآمد این شرکت در سال 2018 است.

به رغم این درآمد، عملیات بخش کلاد گوگل هنوز سودده نیست اما کوریان در طول دوره مدیریتش از میزان ضرر این بخش کاسته  است هرچند همچنان تمرکز او و تیمش بر رشد است و نه سوددهی.

به رغم این درآمد، عملیات بخش کلاد گوگل هنوز سودده نیست اما کوریان در طول دوره مدیریتش از میزان ضرر این بخش کاسته  است هرچند همچنان تمرکز او و تیمش بر رشد است و نه سوددهی.

گوگل در ماه فوریه 2022 اعلام کرد که 5.5 میلیارد درآمد فروش حاصل از سرویسهای کلاد در فصل چهارم سال قبل داشته است که فراتر از تخمین تحلیلگران بود. بخش کلاد گوگل اکنون دارای 40 هزار کارمند است و مشتریان بزرگی مثل گلدمن ساکس، اچ اس بی سی و توییتر را دارد.

کوریان مدیر بخش کلاد گوگل قبلا در شرکت اوراکل کار می‌کرد جایگزین «داین گرینه» شد که قبل از ورود به گوگل هم بنیانگذار VMware بود. با ورود کوریان به گوگل رشد فروش گوگل قابل توجه بوده است چراکه مدیر جدید تلاش کرده با ایجاد شراکتهای استراتژیک رابطه‌های پایداری با مشتریان بزرگ بسازد.

چالش متمرکز بودن دیتاسنترها

یک چالش بزرگ گوگل تمرکزگرایی بیش از حد دیتاسنترهای این شرکت است. گوگل دیتاسنترهایش را به شکلی در سراسر جهان دیزاین کرده که در نزدیک‌ترین نقطه به کاربر باشد و دیتا و به روزرسانی نرم‌افزاری برای کاربر به راحتی و سرعت در دسترس باشد.

اما این رویکرد در ماه ژوئن 2019 به یک بحران بزرگ منجر شد. به واقعه‌ای که در داخل گوگل به آن «مایا آپوکالیپس» گفته می‌شود. در آن زمان در دیتاسنترهای ایالت اورگان گوگل برخی مهندسان در حال رفع مشکلات سخت افزاری بودند اما وجود یک باگ در پلتفرم توسعه برنامه نویسی «مایا» تمام سیستم‌های دیتاسنتر را با اختلال مواجه کرد.

این اختلال به صورت دومینو بسیاری از سرورهای گوگل در سراسر آمریکای شمالی و جنوبی را با قطعی روبه رکرد چیزی که باعث از کار افتادن یوتیوب شد و مدت‌ها طول کشید بسیاری از سرویس‌ها به حالت عادی درآید. بعد از ماجرای مایا آپوکالیپس مدیر بخش کلاد گوگل به کارکناش گفت که باید اعتماد سازی دوباره انجام دهند. او بدین منظور تا یک ماه جلوی هر نوع به روزرسانی نرم‌افزاری را گرفت و بعد طی سه سال اخیر پروژه افزایش اعتماد کاربران در دستور کار قرار گرفته است.

گوگل همچنین در معماری دیتاسنترهایش هم شیوه آمازون را در پیش گرفته است. سیستم AWS آمازون به صورت منطقه‌ای کاملا مجزا از شبکه جهانی آمازون است که قطع شدن یا اختلال شبکه در یک منطقه به سایر مناطق لطمه‌ای نمی‌زند.

گوگل همچنین در معماری دیتاسنترهایش هم شیوه آمازون را در پیش گرفته است. سیستم AWS آمازون به صورت منطقه‌ای کاملا مجزا از شبکه جهانی آمازون است که قطع شدن یا اختلال شبکه در یک منطقه به سایر مناطق لطمه‌ای نمی‌زند. بعد از قطعی جهانی گوگل این شرکت معماری شبکه‌اش را همانند مدل آمازون منطقه‌ای کرد و حتی از آمازون هم سخت‌گیرانه‌تر و منطقه‌ای تر دیزاین شبکه‌اش را محلی کرد.

گوگل این پروژه را که Drawbridge نام دارد در بهار 2021 راه‌اندازی کرد و حالا به مشتریانش اجازه می‌دهد به طور موقت ارتباط دیتایشان را بین دیتاسنترهای مناطق مختلف قطع کنند تا بتوانند مشکلاتشان را مجزا انجام دهند. این موضوع به خصوص برای بانک‌ها و نهادهای قضایی کلیدی و کاربردی است.

یک پروژه ابری دیگر

در کنار Drawbridge  گوگل پروژه موت ( Moat) را هم اجرا کرد که به مشتریان اجازه می‌دهد نسخه‌های مستقلی از اپلیکیشن‌ها و سرویسهایشان را در مناطق مختلف جغرافیایی در جهان اجرا کنند به این ترتیب در صورت قطع یک سرویس به کاربران این امکان داده می‌شود که به نزدیک ترین نسخه محلی از آن سرویس متصل شوند. بن ترینور سلوس معاون گوگل می‌گوید: اعمتادپذیری به مشتریان در صدر اولویت‌های ما قرار دارد. از این رو مشتریان متنوع از سراسر جهان با نیازهای متفاوت می‌توانند به سرویسهای گوگل تکیه کنند.

در تاریخ 16 نوامبر 2021 بار دیگر برخی سرویسهای گوگل دچار مشکل شد و باعث از کار افتادن سرویسهای برخی مشتریان مانند اسپاتیفای، اسنپ و هوم‌دیپوت شد . برخی از مشتریان ازاین اتفاق بسیار ناراحت و عصبانی شدند و حتی گفتند اعتمادشان را به گوگل از دست داده‌اند. برخی هم گفتند به دنبال جایگزینی برای گوگل هستند. با این حال تغییر زیرساخت ابری از یک شرکت به شرکت دیگر کار ساده‌ای نیست ضمن اینکه دیگر شرکتها هم مشکلات قطعی سرویس را دارند.

حتی اگر کوریان موفق شود گوگل را به قابل اعتمادترین سرویس کلاد تبدیل کند هنوز تبدیل آن به یک مزیت رقابتی چالش‌هایی فراتر از حوزه فنی دارد.